We zijn trots dat ons onderzoek recent is gepubliceerd in het gerenommeerde tijdschrift International Education Studies. Dit artikel is gebaseerd op dat onderzoek naar de kenmerken van Hoogpresterende Scholen, en we leggen graag uit hoe ook jouw school kan profiteren van onze bevindingen.

Steeds meer scholen willen hun interne organisatie verbeteren en écht hoge prestaties leveren, maar hoe bereik je dat doel? Uit ons recente onderzoek blijkt dat een duidelijke aanpak, gecombineerd met heldere communicatie en betrokkenheid van medewerkers, dé sleutel is naar een succesvolle transformatie tot een Hoogpresterende School (HPS). Maar eerst kijken we naar wat een school nu precies hoogpresterend maakt.

Wat maakt een school écht hoogpresterend?

Hoogpresterende Scholen onderscheiden zich doordat ze hun leerlingen niet alleen academisch, maar ook sociaal optimaal ontwikkelen. Ze hebben heldere doelen, bevorderen een professionele cultuur en geven medewerkers ruimte voor persoonlijke groei. Maar het draait niet alleen om resultaten; wat we zien is dat vooral de manier waarop scholen die resultaten bereiken belangrijk is: door samenwerking, vertrouwen en voortdurend verbeteren.

Case-study: De reis van Mgr. Hanssen

De school Mgr. Hanssen biedt speciaal onderwijs aan kinderen met taal- en gehoorproblemen en wilde verder groeien in kwaliteit. Ondanks eerdere successen, zoals een ISO-9001 certificering en een positieve beoordeling van de Onderwijsinspectie, wilde het schoolbestuur verder investeren in duurzame verbetering. Het leuke en waardevolle is om te zien hoe de keuze viel op het HPO-raamwerk, ontwikkeld door André de Waal, omdat dit model duidelijk maakt hoe scholen stap voor stap naar een hoger niveau kunnen groeien.

Het HPO-raamwerk: helder en toepasbaar

Het High Performance Organization (HPO) raamwerk helpt schoolleiders en hun teams om systematisch naar betere resultaten toe te werken. De vijf factoren uit dit raamwerk zijn direct toepasbaar binnen scholen en bieden concrete handvatten om samen aan verbeteringen te werken:

1. Continu verbeteren en vernieuwen: Altijd kritisch blijven kijken naar wat beter kan, processen verbeteren en ruimte geven aan innovatie.
2. Open en actiegerichte cultuur: Stimuleer een cultuur waarin fouten gezien worden als leerervaringen en medewerkers aangemoedigd worden om actief ideeën aan te dragen en uit te proberen.
3. Sterk leiderschap: Bied medewerkers duidelijkheid en vertrouwen door betrouwbaar leiderschap, heldere verwachtingen en open communicatie.
4. Investeren in medewerkers: Geef aandacht aan de ontwikkeling van medewerkers zodat zij optimaal kunnen bijdragen aan de school.
5. Focus op de lange termijn: Werk samen aan duurzame groei en voorkom dat korte termijnsuccessen ten koste gaan van de toekomst.

Uiteindelijk komt dit alles samen in beter onderwijs en een prettiger leeromgeving voor leerlingen, ouders en medewerkers.

Drie verbeterpunten voor elke school

Met behulp van een uitgebreide vragenlijst en interviews onder medewerkers van Mgr. Hanssen kwamen drie belangrijke thema’s naar voren die essentieel bleken voor verdere ontwikkeling. Deze thema’s gelden als waardevolle lessen voor elke school die naar hoge prestaties streeft.

Thema 1: Vrijheid in verbondenheid

Bij Mgr. Hanssen wordt gebruikgemaakt van het Rijnlands model, waarbij medewerkers veel autonomie krijgen. Toch ontstond soms onduidelijkheid over wie waarvoor verantwoordelijk was. Heldere communicatie en duidelijke afbakening van rollen bleek cruciaal. Schooldirecteuren merkten op dat medewerkers vooral behoefte hadden aan duidelijkheid, zodat ze wisten waar hun eigen verantwoordelijkheid ophield en die van collega’s begon.

Leerpunt: Geef medewerkers vertrouwen én duidelijkheid, zodat vrijheid niet leidt tot verwarring.

Thema 2: Kwaliteit van de PDCA-cyclus

Hoewel de PDCA-cyclus (Plan-Do-Check-Act) centraal stond, merkten medewerkers dat deze nog niet altijd effectief werd toegepast. Vaak werd er onvoldoende gekeken of verbeteringen daadwerkelijk werden doorgevoerd. Daarnaast was er behoefte aan een duidelijkere vertaling van de schoolvisie naar praktische acties.

Leerpunt: Zorg dat kwaliteitsverbeteringen niet alleen worden bedacht, maar ook duidelijk worden opgevolgd en geëvalueerd.

Thema 3: Verhoog professionaliteit

Ondanks initiatieven zoals verplichte scholing en ontwikkelgesprekken gaf het personeel aan dat besluiten over ontwikkelmogelijkheden soms te traag verliepen. Ook was er behoefte aan snellere feedback en betere opvolging van opleidingswensen.

Leerpunt: Creëer een transparante structuur waarin wensen van medewerkers snel en effectief worden opgepakt.

Hoe reageren medewerkers?

De inzichten vanuit de HPO-meting werden positief ontvangen door het personeel van Mgr. Hanssen. Het waardevolle is om te zien hoe medewerkers het vooral waardeerden dat hun feedback serieus werd genomen en dat er concrete stappen werden gezet voor verbetering. De introductie van interne HPO-coaches zorgde ervoor dat medewerkers zelf eigenaar werden van het verbeterproces, wat leidde tot meer betrokkenheid en trots. Uit de interviews bleek duidelijk dat medewerkers zich ondersteund voelden door het management, vooral wanneer ze geconfronteerd werden met persoonlijke uitdagingen. Een leerkracht merkte op: “Ik voel me gesteund door het management, vooral bij persoonlijke moeilijkheden.” Daarnaast gaf een van de directeuren aan dat de strategische kwaliteitsmaatregelen, zoals audits en interne evaluaties, hebben bijgedragen aan een sterkere verantwoordelijkheidszin onder medewerkers en een cultuur waarin iedereen actief betrokken is bij eigen ontwikkeling en beslissingen.

Praktische tips voor jouw school

Wil je zelf aan de slag met het verbeteren van jouw school? Hier zijn vijf praktische tips vanuit de ervaringen van Mgr. Hanssen:

• Zorg voor een gezonde financiële basis zodat kwaliteitsverbeteringen haalbaar blijven.
• Focus op één verbeterpunt tegelijk om overweldiging te voorkomen.
• Kies voor een bottom-up aanpak waarbij medewerkers actief betrokken worden.
• Pas verbeterprocessen aan op de bestaande structuur van je school.
• Benadruk dat het doel niet perfectie is, maar voortdurende vooruitgang.

Samen bouwen aan succes

Deze case laat zien dat duurzame verbetering mogelijk is als je kiest voor een duidelijke aanpak, heldere communicatie en ruimte voor medewerkers om actief bij te dragen aan groei. Ook jouw school kan profiteren van deze inzichten om stap voor stap uit te groeien tot een Hoogpresterende School.

Benieuwd naar het volledige wetenschappelijke artikel? Lees hier verder: Building High Performing Schools (HPS) – A Case Study (link naar PDF).

Wilt u meer weten over de mogelijkheden binnen uw school? Neem dan contact op met Marco Schreurs (T. 035-6037007).