CEO’s kunnen hun organisaties, en zichzelf, in ernstige moeilijkheden brengen door de aandelenmarkt te beloven dat hun bedrijf per jaar 15 procent meer omzet zal realiseren. Op zich is het niet zo verwonderlijk dat CEO’s deze verwachtingen elk jaar weer uitspreken. Een jaarlijkse groei van 15 procent betekent immers dat de winst elke vijf jaar kan zijn verdubbeld. Dit maakt deze CEO’s geliefd bij analisten en aandeelhouders. Ze behoren dan tot de meest bewonderde zakelijk leiders, een verleiding die slechts enkelen kunnen weerstaan. Helaas is de werkelijkheid weerbarstiger. Onderzoek toont aan dat een groei van 15 procent voor de meeste bedrijven niet haalbaar is en daarom ook als een illusie kan worden beschouwd. Dat was het resultaat van een studie waarbij de gemiddelde groei gedurende de laatste vier jaar voor een dwarsdoorsnede van de bedrijven in de Fortune 500 werd berekend in termen van opbrengst per aandeel. De resultaten ziet u in figuur 5.1 hier beneden.

Figuur 5.1: Gemiddelde groei in termen van opbrengst per aandeel voor een doorsnede van de bedrijven in de Fortune 500

De resultaten waren opmerkelijk: slechts een maximum aantal van vijf bedrijven (van de 126 onderzochte bedrijven in de periode 1980-1999) kende een gemiddelde groei van 15 procent of meer. Tegelijkertijd waren er 33 bedrijven met een negatieve groei. Bedrijven die bij herhaling de verwachte groei niet realiseerden, waren zeer waarschijnlijk bezig met een vorm van achtbaanmanagement (zie figuur 5.2).

Figuur 5.2: Achtbaanmanagement

Als een bedrijf een groeiverwachting heeft afgegeven, moet het management middelen vergaren en inzetten die de verwachte omzet kunnen realiseren (situatie 1 in figuur 5.2). De aandelenmarkt beloont dergelijke stevige ma-nagementacties met een stijging van de aandelenkoers. Maar als de omzetgroei en de winst achterblijven bij de verwachtingen, dan reageert de aandelenmarkt door de aandelen weer te verkopen: een dalende koers is het gevolg. Daar komt nog bij dat de organisatie een overschot aan middelen heeft waar zij vanaf moet zien te komen: ontslagen zijn het gevolg (situatie 2). In de volgende fase doet nieuw management nieuwe beloften. En wederom beloont de aandelenmarkt deze doortastendheid met een stijging van de aandelenkoers (situatie 3), enzovoort. Hier hoeven we waarschijnlijk niet aan toe te voegen dat een dergelijke vorm van management een negatieve uitwerking heeft op de organisatie.

Snelle groei leidt niet noodzakelijkerwijs tot meer winst

De behoefte om te groeien leidt niet noodzakelijkerwijs tot een goede strategie. Uit onderzoek is gebleken dat er van de honderd grootste Amerikaanse bedrijven aan het begin van de 20e eeuw nog slechts zestien bestonden aan het eind van die eeuw. De omvang bleek niet indicatief voor de overlevingskans van een bedrijf. Een ander onderzoek toonde aan dat snelle groei niet noodzakelijkerwijs leidt tot meer winst of een grotere aandeelhouderswaarde. Integendeel, snelle groei kan zelfs het tegenovergestelde effect hebben. Toen de resultaten van bijna drieduizend organisaties in die periode 1993-1998 werden onderzocht, bleken organisaties met een gemiddelde maar gestage groei van omzet en activa het hoogste rendement op geïnvesteerd vermogen en de hoogste economische toegevoegde waarde te hebben behaald! Een eenzijdige focus op snelle groei kan ertoe leiden dat de CEO het belangrijkste doel van de organisatie uit het oog verliest: continuïteit. Naast het realiseren van een bepaalde winst en rendement voor de aandeelhouders moet de CEO ook het voortbestaan van het bedrijf zeker stellen. Het is daarom belangrijk dat het management zijn strategische focus verlegt van ‘nu meer groei en aandeelhouderswaarde en morgen de continuïteit’ naar ‘winstgevende en duurzame groei vandaag’.