door Arend de Jong – SVP Internal Audit & Internal Control Air France KLM

Bij sommige organisaties straalt het er gewoon vanaf, de collectieve passie. Hoe ontstaat passie? Waardoor wordt het gekenmerkt? Bedrijven worden niet opgericht en business ideeën worden zelden geboren vanuit de gedachte op termijn een grote organisatie neer te zetten. Laat staan om de beursindex te verslaan.

Het begint veeleer met een droom, een visie van een enkeling dat in een business concept wordt gegoten en daarna eindeloos verbeterd.

In de amusementswereld kun je denken aan Joop van de Ende die gepassioneerd is van theater en musical. Rondom zo’n droom ontstaat een business en niet andersom. En vanuit die business groeit een organisatie die behept raakt met diezelfde passie. Risico van gepassioneerde leiders kan een te grote betrokkenheid bij de details in de top van de organisatie zijn. Het niet los kunnen laten, deels ook omdat het te leuk is en je je er te persoonlijk verantwoordelijk voor voelt. Het laat nooit los.

Zelfs lang nadat de oprichters van het eerste uur er niet meer zijn kan die passie blijven voortleven. KLM heeft na al die jaren voor een belangrijk deel nog steeds die vooruitstrevende passie die Albert Plesman in 1919 deed besluiten KLM op te richten, grenzen te willen verleggen. De nieuw ingeslagen weg met Air France heeft dat niet weggenomen, maar eerder versterkt. De aantrekkingskracht als werkgever is er altijd geweest. Al decennia lang staat KLM in de top van meest attractieve werkgevers onder starters.

Dergelijke bedrijven hebben een hoge mate van loyaliteit en meestal een lager dan gemiddeld verloop. Het bedrijf heeft je op een positieve manier in zijn greep. Zo’n familiegevoel kan heel sterk zijn, omdat velen het als een eigen bedrijf voelen. Maar het kan ook makkelijk interne conflicten geven. Je pikt het niet als een foute beslissing wordt genomen want het is ook jouw bedrijf.

De binding is op z’n sterkst in tijden van crisis, dan gaat iedereen als één man achter het bedrijf staan. Het geeft trots en ook vertrouwen. Je weet gewoon dat de top het bedrijf niet verkwanselt en al helemaal niet om er zelf beter van te worden. Je wilt erbij horen. Door dik en dun verdedig je de club tegenover derden.

Kritiek op het bedrijf voel je als kritiek op jezelf. Bij ideële organisaties en familiebedrijven zie je dat ook.

Binden en boeien. Je voelt je niet gebonden maar verbonden en vind het na vele jaren nog steeds leuk. Dat zijn moeilijke bedrijven om mid career in te stromen, een enkeling wordt echt part of the family. De kunst van het management en de kracht van het Management Development beleid is dan om ‘promotion from within’ te combineren met vers bloed van buiten met behoud van de identiteit van het bedrijf.

Het is zoiets als passie in de topsport, er helemaal voor gaan, steeds weer willen verbeteren, de lat continu hoger leggen zelfs als je al aan de absolute top zit. Blijven experimenteren met het nieuwste materiaal. Het is nooit goed genoeg, kan altijd nog iets beter, sneller of slimmer.

De drive die daar achter zit is meer dan alleen de wil om te winnen, een bijna maniakaal streven om het uiterste eruit te willen halen, de ultieme passie. Bergsporters hebben dat extreem, het zit nog het dichtst aan tegen liefde, de liefde voor de natuur en de bergen en de absolute wil om die berg te ervaren, te bedwingen en je er aan over te geven. Verslavend.

Deze innerlijke kracht kenmerkt ook vaak High Performance Organisaties. Ze hebben een sterke eigen identiteit, waarbij het haast lijkt of er een hoger doel nagestreefd wordt, de absolute wil om innovatiever te zijn, boven de concurrentie te staan. Die kick steeds weer willen ervaren. Zo’n businessmodel kun je afkijken, en zulke organisaties zijn daar ook heel open over, maar kopiëren lukt niet. De passie kopieer je niet mee en dat is het DNA, de ziel van de organisatie.

Het HPO Center verzorgt regelmatig inspiratiesessies, workshops en lezingen rond succesvol samenwerken, prestatieverbetering en High Performance Leiderschap. Heeft u interesse, vragen of wilt u meer weten over onze samenwerking met KLM? Neemt u dan contact op met Chiel Vink (T. 035-6037007).