‘Een innovatieve cultuur is moeilijk te kopiëren’
Investeringen in IT dragen er niet per se toe bij om van een organisatie een betere organisatie te maken. De technische kant van IT maakt inderdaad niet het verschil. Dat ligt echter anders voor de informatiecomponent. Wanneer een organisatie erin slaagt de bedrijfsinformatie innovatief in te zetten kan het echter wel degelijk een strategische factor worden.
Uit een recent onderzoek (De Waal, 2008) blijkt dat een high performance organisation (HPO) – een organisatie die vijf tot tien jaar structureel betere prestaties dan vergelijkbare organisaties realiseert – zich onderscheidt op de volgende vijf factoren: ze hebben management van hoge kwaliteit, zeer goede medewerkers, een open en actiegericht cultuur, een focus op continue verbetering en vernieuwing, en zijn georiënteerd op de lange termijn. In tegenstelling tot wat veel managers denken, behoort IT niet tot deze onderscheidende factoren. Investeringen in IT maken een organisatie niet per definitie tot een HPO.
Uit nieuw onderzoek, waarbij cio’s, cfo’s en information managers van internationale ondernemingen zijn geïnterviewd, blijkt dat het beeld genuanceerder ligt. De technische kant van IT maakt inderdaad niet het verschil. Dat ligt echter anders voor de informatiecomponent. Als organisaties er in slagen om hun bedrijfsinformatie innovatief in te zetten voor de ondersteuning van de besluitvorming en strategiebepaling, dan kan IT wel degelijk een strategische factor voor de HPO-status worden. Dit vraagt wel om investeringen die zich niet alleen richten op IT-systemen, maar juist op het opbouwen van een informatiehuishouding en bedrijfscultuur die beschikbare informatie creatief en innovatief benut.
Strategische noodzaak
Uit het onderzoek komt naar voren dat IT op vier verschillende lagen binnen een organisatie wordt ingezet. Dit is verbeeld in het IT practices capability framework (figuur 1). In de onderste laag van het framework biedt IT primair operationele ondersteuning en zorgt het ervoor dat de bedrijfsactiviteiten effectief en efficiënt plaatsvinden.
Kantoorautomatisering is hiervan een voorbeeld. De tweede laag biedt ondersteuning aan het management van bedrijfsprocessen en mensen, intern en extern. Te denken valt aan erp- of crm-systemen. Ict die innovatie ondersteunt en de creativiteit en invulling van nieuwe ideeën mogelijk maakt, bevindt zich in de derde laag. Tot slot is er de IT voor de ondersteuning van de besluitvorming van het management. Als een onderneming al deze lagen invult met relevante IT-middelen en systemen, nemen de efficiency en effectiviteit van de organisatie toe. Hierin investeren betekent echter niet dat een organisatie doorgroeit naar een HPO.
Om een reëel beeld te krijgen van het effect van IT-investeringen en ook waar deze investeringen plaats moeten vinden, is het nodig om te bepalen welke HPO-factoren door IT beïnvloed worden en of er een relatie bestaat tussen IT-investeringen en positieve effecten op de HPO-status. Om dit beeld te krijgen is eerst een uitgebreide literatuurstudie gedaan. In deze studie zijn vooral wetenschappelijke praktijkonderzoeken bestudeerd. De resultaten van de literatuurstudie werden vervolgens getoetst in de Nederlandse praktijk, in interviews met cio’s, cfo’s en information managers van organisaties als ABN AMRO, ABP, Albert Hein, Capgemini, CZ, GTI, KLM, Sanoma, SAS Nederland en Schiphol Group. Het onderzoek laat zien dat IT zeker positieve effecten heeft op specifieke karakteristieken die een HPO-factor bepalen. Een voorbeeld is de HPO-factor continue verbetering en vernieuwing, waar IT zowel operationeel als op het vlak van managementondersteuning en producten procesinnovatie positief aan bijdraagt. De combinatie van de onderzoeksresultaten en het IT practices capability framework levert waardevolle inzichten op, in de vorm van het HPO IT practices capability framework.
Het HPO Center verzorgt regelmatig inspiratiesessies, workshops en lezingen rond succesvol samenwerken, prestatieverbetering en High Performance Leiderschap. Heeft u interesse, vragen of wilt u meer weten over het HPO-raamwerk? Neemt u dan contact op met Chiel Vink (T. 035-6037007).